De ideale tool bestaat niet, maar 4D tools helpen ruimtelijke planning wel
Bij complexe en actuele opgaven als stedelijke (her)ontwikkeling, gebiedsgericht grondwaterbeheer en bij het opstellen van gemeentelijke en provinciale omgevingsvisies helpt visualisatie dit efficiënter te doen. De voordelen liggen niet alleen op het gebied van betere samenwerking tussen de verschillende werkvelden, maar vooral ook in het vroegtijdig signaleren van functies die elkaar kunnen versterken. Door die vervolgens te koppelen kunnen kosten worden bespaard.
Verschillende goede tools beschikbaar
Er zijn al veel instrumenten ontwikkeld om de ruimtelijke ontwikkeling te ondersteunen. Er zijn samenwerkingsmethodieken of softwaretools die de omgeving in 2D of 3D visualiseren. Met 3d tools breng je de verschillende functies van een gebied in beeld. Voor de ondergrond worden met deze tools bijvoorbeeld kabels en leidingen maar ook waterberging en warmte-koudeopslag (WKO) gevisualiseerd.
De vierde dimensie, factor tijd
Sommige tools zijn zo te gebruiken dat de factor tijd, de vierde dimensie, wordt toegevoegd. En daarmee worden de tools ook waardevol in het planningsproces. Want plannen in de verschillende fasen van het proces sluiten beter op elkaar aan. Doordat ook de onzichtbare aspecten in de ondergond worden meegenomen zijn er minder verrassingen, vertraging en kosten. En het helpt bij het maken van duurzame keuzes want de effecten van bepaalde ontwikkelingen worden zichtbaar waardoor het duidelijk wordt of die conflicteren of juist synergie opleveren. Er zijn dus op dit moment verschillende goede tools beschikbaar die de ruimtelijke ontwikkeling kunnen ondersteunen.
Deze tools worden nog maar weinig gebruikt
Het project 4d visualisatie binnen het Corporate Innovatieprogramma van Rijkswaterstaat constateerde echter dat deze tools nog maar weinig worden gebruikt. En daarom zijn er nu 100 van deze tools geïnventariseerd en zorgvuldig bekeken. Gebruikers (ook potentiële) en ontwikkelaars is om input gevraagd. Dat gebeurde schriftelijk maar ook in een workshop waarin wensen, randvoorwaarden en mogelijke toepassingen van de ideale tool aan de orde kwamen.
Conclusies onderzoek ruimtelijke planningstools
- De ideale tool bestaat niet. Wel is behoefte aan toegespitste tools op bepaalde taken op bepaalde momenten in een traject, die goed op elkaar aansluiten. Een routeplanner naar de juiste tool voor de juiste taak op het juiste moment mist nog;
- Er is behoefte aan goede, actuele, beschikbare, digitale 3D data in de juiste en uitwisselbare formaten;
- Het aspect tijd is voor planning (zeker in het stedelijk domein) en rekening houdend met toekomstig gebruik een meerwaarde;
- Tools kunnen goed helpen, maar succesvolle projecten vallen of staan bij de mensen. Tools dienen ook op de juiste manier gebruikt te worden en de kosten en baten van toepassing moeten in balans zijn.
Routeplanner voor tools
Aan de routeplanner voor de tools wordt nu gewerkt. Afhankelijk van de opgave zal die naar de juiste tool verwijzen. We willen deze tool ook graag nog toetsen bij enkele gemeenten en aan de slag met bijvoorbeeld de aansluiting tussen verschillende tools. Ben je werkzaam bij een gemeente en wil je dat de tool ook daar getoetst wordt, neem contact op met janfrank.mars@rws.nl en linda.maring@deltares.nl. Het onderzoek naar de tools en de routeplanner is een Corporate Innovatieprogramma project van Rijkswaterstaat en Deltares.