‘Een robuuste bodem onder de SDGs’: nu hét moment om de bodem aan de voorkant van besluitvorming te organiseren

Gepubliceerd 12 juli 2018

De Sustainable Development Goals (SDGs), onze maatschappelijke opgaven, zijn onbereikbaar zonder gezonde bodem en land. Het regeerakkoord, het energie- en klimaatakkoord en de Omgevingswet laten zien: dit is hét moment om de bodem aan de voorkant regelen.

deelnemers aan bijeenkomst

Op 8 juni jl. gingen de bodemambassadeurs van het Initiatief Bewust Bodemgebruik in gesprek met Lilian van den Aarsen, directeur Kennis, Innovatie en Strategie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) en Hugo von Meijenfeldt, nationaal coördinator duurzame ontwikkelingsdoelen.

Maatschappelijke transitie

Samen met het Initiatief zijn zij op 6 november 2017 een dialoog gestart over de rol die het bodem- en watersysteem speelt bij het realiseren van de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDGs). Toen constateerden zij dat er serieuze maatschappelijke transities nodig zijn op het gebied van energie en klimaat, voedselvoorziening, circulaire economie, mobiliteit en leefbare steden en dat deze transities urgent zijn: 2030 is morgen! Verder realiseerden zij zich dat voor veel van deze transities duurzaam gebruik en beheer van bodem, water en land essentieel is.

Dynamiek

Sinds die bijeenkomst neemt de dynamiek in de dialoog toe: het regeerakkoord zet in op een energie en klimaatakkoord, circulaire economie en verduurzaming van de landbouw. Er zijn internationale afspraken over het realiseren van klimaatopgaven en SDGs en IenW heroverweegt haar bodembeleid. Daarmee is een momentum ontstaan om nu het bodem- en watersysteem aan de voorkant van besluitvorming te organiseren.

Lange termijn

Bodemambassadeur Jan Willem Erisman liet zien hoe door een eenzijdige benadering vanuit economisch perspectief, publieke waarden van land en het natuurlijk systeem deels verdwijnen en deels onbenut blijven. Dit leidt tot schade voor zowel mens als milieu. Koppeling leidt juist tot waardecreatie en brede welvaart. De route om te komen tot waardecreatie voor de samenleving vraagt dat partijen vanuit een gezamenlijke en gedeelde urgentie, toewerken naar langetermijndoelen, gebaseerd op publieke waarden zoals klimaatrobuustheid. Heldere afspraken, handhaving en tussendoelen zijn nodig. De route zelf is vrij om maatwerk en innovatie te stimuleren.

De SDGs zijn met hun tijdspad gericht op 2030, dat geschikt is als tussendoelstelling. Het Deltaprogramma, het nationaal programma Circulaire Economie en de Klimaatdoelen kennen een veel verdere horizon, zij zijn gericht op 2050.

Transitieagenda

Pak systeemfouten aan in de transities: geen economische maximalisatie maar maximalisatie van publieke waarden, niet maakbaarheid leidend maar meeveren met het systeem en ‘true pricing’, bereken milieu- en sociale schade door in de prijs. De ambassadeurs stellen voor om hier een cross-sectorale transitieagenda bodem en landgebruik voor op te stellen.

Lees verder het verslag van de ambassadeursbijeenkomst (pdf, 239 kB) en bekijk de presentaties (zie rechterkolom).