Europees Netwerk Bodem Bewustzijn in Amsterdam: strips, games, scholierenprojecten en bodemcoaches helpen bij bewustwording

Bewustwording nodig over de vitale rol van bodem voor onze welvaart

Het netwerk komt voort uit het Europese Soil Partnership. Dit is een zusternetwerk van het Global Soil Partnership (GSP) dat is opgericht vanuit de FAO. Doel is het toewerken naar vitale bodems om de voedselzekerheid en -veiligheid te waarborgen, maar ook om de bodemfuncties in te zetten voor de andere mondiale opgaven zoals klimaatmitigatie en -adaptatie en biodiversiteitsherstel. Het GSP werkt via vijf actielijnen, de zogenaamde pillars of action: bodembeheer, bewustwording, onderzoek, data en informatie en harmonisatie.

Het gebrek aan bewustzijn over het belang van de bodem voor de samenleving en het ontbreken van kennis hierover is deels verantwoordelijk voor onduurzaam gebruik en beheer van bodem en land. Een ander knelpunt is een gebrek aan investeringen in bodem en een politieke weerzin om het belang van een vitale bodem te omarmen en bodembescherming en beschermende maatregelen af te dwingen.

Praktijk, campagnes en strategieën

Tijdens de tweedaagse werden ontwikkelingen en initiatieven geschetst en gedeeld vanuit de praktijk van bodemgebruikers, vanuit de kenniswereld, vanuit campaigners en vanuit beleid. Zo vertelde Leendert Jan Onnes, voorzitter van het Nederlands Agrarisch Jongeren Contact hoe zijn interesse voor bodembeheer voortkwam door problemen met bodemverdichting op zijn eigen bedrijf. Hij gaf aan hoe hij met vaste mest en compost de structuur van zijn bodems verbetert, maar ook welke, voornamelijk financiële, knelpunten hij daarbij tegenkomt.

Michaël Wilde van groente- en fruitdistributeur EOSTA overweldigde het publiek met ideeën voor een succesvolle campagne. Het aantrekken van invloedrijke personen zoals Koningin Maxima, Julia Roberts, prinses Irene, Chief Arvol Looking Horse, rabbi Awraham Soetendorp gaf hij aan, zorgt voor veel impact, net zoals filmpjes, het ontwikkelen en verbinden van netwerken en het gebruik van aansprekende termen zoals “soil mates” en “soilutions”.

Co Molenaar en Margot de Cleen van Rijkswaterstaat lieten aan de hand van de grote maatschappelijke opgaven van Nederland zien dat de druk op land en het natuurlijk systeem steeds verder toeneemt terwijl de bodem steeds verder degradeert. Met voorbeelden lieten ze zien dat er keuzes nodig zijn en samenwerking tussen sectoren die werken aan duurzame energievoorziening, verstedelijking, kringlooplandbouw en klimaatmitigatie en -adaptatie. Ze gingen in op de verschillende fasen waarin transities naar een duurzame energievoorziening, infrastructuur en voedselsysteem zitten en wat dat betekent voor bewustwordingsstrategieën.

Ook vanuit het buitenland werden verschillende voorbeelden gepresenteerd, zoals een lezing in de stijl van 'Game of Thrones' over de opkomst en ondergang van beschavingen in relatie tot bodemkwaliteit, een MOOC (Massive Open Online Course) over tropische bodems of een project om de biologische activiteit in bodems te bepalen door theezakjes te begraven.

Bodemmarkt

Op het terrein was een markt met informatie over activiteiten in Nederland zoals de Geoweek, het Noord-Hollandse programma om boeren te coachen in duurzaam bodembeheer, de campagne van Save our Soils, de activiteiten van het Initiatief Bewust Bodemgebruik, maar ook de zoekkaart voor bodemdieren als onderdeel van Bodemdierenteldag of de humusbox voor scholieren.

Afsluitend werd een tipje gelicht van de richting die de Europese Commissie denkt in te slaan: hoge ambitie voor een Green Deal voor Europa en wie weet komt er een Klimaatwet!

Kortom, er gebeurt van alles in Nederland en Europa en het is goed om eens een kijkje te nemen bij de buren!

Downloads

Het verslag van de bijeenkomst en de presentatie van Margot de Cleen en Co Molenaar zijn te downloaden:

• verslag tweedaagse bijeenkomst ENSA Amsterdam (pdf, 405 kB)
• presentatie 'Global Challenges, Local Soilutions' (pdf, 6 MB)