Geef de bodem een stem!

Gepubliceerd 7 december 2020

We hebben de bodem hartstikke hard nodig voor onze maatschappelijke opgaven. Toch vindt bodemdegradatie plaats, zelfs na 30 jaar bodembeleid. Kunnen we de intrinsieke waarde van de bodem borgen door de bodem een stem te geven? Hoe ziet een stem voor de bodem er dan uit?

Kan er een stem worden gegeven aan het onzichtbare?

Omdat een vitale bodem essentieel is voor onze welvaart en ons welzijn
heeft Rijkswaterstaat in beeld laten brengen hoe een stem is te geven aan de bodem. Moet de bodem rechten krijgen, net zoals wij mensen mensenrechten hebben? Of moet het recht op een vitale bodem in ons grondrecht worden opgenomen? Zijn er andere mogelijkheden om de bodem een goede plaats in afwegingen en besluitvorming te geven?

Waarom een stem voor de bodem belangrijk is

De slechte status waarin de bodem verkeert, het belang van de bodem voor maatschappelijke opgaven waar we voor staan, de toenemende druk op land en de schades van slecht bodembeheer waar we nu al tegenaan lopen geven ondanks 30 jaar bodembeleid maken één ding duidelijk: Het is niet de vraag óf de bodem een stem nodig heeft, maar hoe deze stem invulling kan krijgen.

Deze elementen bepalen hoe we met de bodem omgaan

De wijze waarop we met de bodem in onze afwegingen omgaan hangt af van sociaal en cultureel bepaalde factoren. Onze roots, onze identiteit en cultuur, maar ook ons economische en rechtssysteem zijn bepalend voor ons handelen en daarmee ook voor de wijze waarop we omgaan met de bodem. Daarmee bepalen ze ook het draagvlak voor instrumenten om de bodem een stem te geven.

Stemmen

Ken de sociaal en culturele identiteit aangaande de bodem bijvoorbeeld door actief naar de relatie met bodem (en natuur) te vragen en via een gemeenschappelijke taal.
Ontwikkel nieuwe businessmodellen die leiden tot waardecreatie in plaats van waardeonttrekking, bijvoorbeeld door ecosysteemdiensten via pachtcontracten te belonen.
Overheden, bekleed een voorbeeldfunctie met het eigen areaalbeheer en ga partnerschappen aan met burgers en bedrijven voor nieuwe vormen van beheer.
Zorg voor een juridische borging, die met de tijd meer de intrinsieke waarde gaat borgen.

Inzicht via deskstudie en interviews

De factoren die stem kunnen geven aan de bodem zijn in beeld gebracht en geanalyseerd door (w)aardewoord in samenwerking met Rijkswaterstaat. Daarvoor zijn vele bronnen geraadpleegd en gesprekken gevoerd.

Meer weten? Lees de publicatie!

De bodem zelf beluisteren? Straks via de podcast Onderaards.


copyright Rozemarijn de Kwaasteniet, (w)aardewoord