Rijkswaterstaat wacht met zandsuppletie Schiermonnikoog
Rijkswaterstaat heeft na overleg met Wetterskip Fryslân, de gemeente Schiermonnikoog en Natuurmonumenten opnieuw besloten om voorlopig nog geen zandsuppletie uit te voeren op het eiland. In 2019 werd ook besloten om de suppletie uit te stellen.
De noordwestkust van het eiland erodeert tussen strandpaal 3 en 5 al circa 20 jaar. Daardoor is het strand tot 400 m smaller geworden. Erosie is het wegspoelen van de kust. Rijkswaterstaat verwacht dat deze ontwikkeling doorgaat en wilde daarom een zandtoevoeging uitvoeren. Na overleg met de betrokkenen is besloten om deze natuurlijke ontwikkeling van de kust vooralsnog zijn gang te laten gaan. Over een jaar wordt de situatie opnieuw bekeken.
Natuurlijke dynamiek
'Perioden met erosie en aangroei (ook wel sedimentatie genoemd) wisselen elkaar af op de kust van de eilanden. Dit noemen we natuurlijke dynamiek. Schiermonnikoog is een ongerept eiland waar ingrijpen in deze dynamiek door de mens tot nu toe niet nodig is geweest. De kust van Schiermonnikoog was tussen paal 3 en 5 heel breed en robuust, maar erodeert nu al jaren', vertelt Robert Zijlstra, adviseur waterveiligheid en morfologie bij Rijkswaterstaat.
‘De ontwikkelingen in het zeegat tussen Ameland en Schiermonnikoog spelen daarbij een belangrijke rol. Zandbanken bewegen langzaam vanuit het zeegat naar de kust van Schiermonnikoog en brengen zo op natuurlijke wijze periodiek zand en laten het eiland groeien. Tussen de aanlandingen is vaak sprake van erosie. Dit zorgt voor een complexe dynamiek van de kust met perioden van aangroei en het wegspoelen van de kust. Als de periode van erosie waar we nu in zitten te lang doorgaat, zullen we uiteindelijk moeten ingrijpen omdat anders de duinen die zorgen voor de bescherming tegen overstroming aangetast worden'.
Zandbanken hebben zich tussen 2009 en 2019 langzaam vanuit het zeegat naar de kust van Schiermonnikoog verplaatst.
Afwachten of ingrijpen?
Het is moeilijk exact te voorspellen wanneer er weer een periode met aangroei aanbreekt. Verwacht wordt nu dat dat over 5 tot 10 jaar zal zijn, maar mogelijk duurt het langer. Zijlstra: ’Na overleg met Wetterskip Fryslân, de gemeente en Natuurmonumenten hebben we besloten om de ontwikkelingen voorlopig af te wachten. Natuurlijk houden we de situatie goed in de gaten. Als de ontwikkelingen ongunstig verlopen zijn we genoodzaakt om alsnog een zandsuppletie uit te voeren.'
Nieuwe afspraken
Het is de bedoeling om komend jaar goed te kijken naar het gewenste onderhoud van dit stuk kust van Schiermonnikoog. De ambitie is daarbij om de natuurlijke dynamiek van de kustlijn zoveel mogelijk de ruimte te geven. ‘Deze dynamiek hoort echt bij het eiland en zorgt voor unieke landschaps- en natuurwaarden. Die willen we zo zoveel mogelijk ongemoeid laten. Maar daarbij mogen geen risico’s ontstaan voor de bescherming tegen overstroming’, benadrukt Zijlstra. Uit berekeningen gemaakt door Wetterskip Fryslân blijkt dat daar voorlopig geen sprake van is. Rijkswaterstaat maakt komend jaar nieuwe afspraken met de betrokken partijen over wanneer een toevoeging wel echt nodig is.
Meerjarig programma
Om de Waddeneilanden te beschermen tegen de zee versterkt Rijkswaterstaat sinds de jaren 90 de eilandkusten met zand uit de Noordzee. Dit doen we op plekken waar aanhoudend erosie optreedt en functies in het geding zijn, zoals de waterveiligheid. Rijkswaterstaat meet jaarlijks de hele Nederlandse kust en maakt berekeningen om te kijken hoe snel de erosie gaat. Op basis van deze berekeningen bekijken we welke locaties worden opgenomen in het meerjarig zandsuppletieprogramma. Voordat daadwerkelijk wordt gestart met een zandtoevoeging wordt altijd overleg gevoerd met de bij kustbeheer betrokken partijen. Zoals in het geval van Schiermonnikoog met de bewoners, de gemeente, ondernemers, Wetterskip Fryslân en Natuurmonumenten. Rijkswaterstaat hecht er veel belang aan om waar mogelijk samen met stakeholders de verschillende doelen, zoals waterveiligheid, natuurbeheer en recreatie, te realiseren.