Europese Commissie publiceert de EU Bodemstrategie voor 2030; Pluk de vruchten van gezonde bodems voor mensen, voedsel, natuur en klimaat!
De op 17 november gepubliceerde EU Bodemstrategie onderstreept de baten van gezonde bodems voor de samenleving. De strategie geeft acties en een kader met maatregelen voor bescherming, herstel en duurzaam gebruik. Ontwikkeling van een Wet voor gezonde bodems is onderdeel van de strategie.
Een nieuwe Bodemstrategie
De Commissie komt, 15 jaar na de eerste Thematische Bodemstrategie, met een nieuwe Europese Bodemstrategie. Was de Thematische Bodemstrategie uit 2006 gericht op bodembescherming en de aanpak van bodemverontreiniging, deze nieuwe strategie ademt een brede en integrale aanpak uit. Gericht op het realiseren van gezonde bodems, zodat die bijdragen aan alle grote opgaven waar de EU voor staat en welke ook in de Green Deal for Europe worden genoemd.
Visie
De strategie gaat over landbouwbodems, natuurbodems, stadsbodems en grondwater. In de Bodemstrategie schetst de Commissie haar visie en doelen richting gezonde bodems in 2050. Daarbij gaat het dus niet alleen om het herstel en het duurzaam gebruik van bodems. Het gaat juist ook om het creëren van maatschappelijke betrokkenheid, financiële middelen, gelijke voorwaarden op de interne markt, gedeelde kennis, duurzame praktijken en monitoring. Dit om de gemeenschappelijke doelen te bereiken op het gebied van klimaat, biodiversiteit, circulaire economie, voedsel en gezondheid. En dat gaat niet zonder ingrijpende maatregelen.
Gezonde Bodem
Volgens de Strategie zijn bodems gezond als ze in een goede chemische, biologische en fysische conditie zijn en zo in staat zijn om continu zoveel mogelijk ecosysteemdiensten te leveren.
Middellange- en lange-termijndoelen
Om in 2050 gezonde bodems te hebben stelt de Commissie middellange- en lange-termijndoelen. Waarbij de eerste zijn gericht op 2030, zoals Duurzaam ontwikkelingsdoel 15.3 ‘Bestrijd woestijnvorming, herstel aangetast land en bodem en streef naar een landdegradatie-neutrale wereld’ of ‘Bereik tegen 2027 een goede ecologische en chemische toestand in oppervlaktewateren en een goede chemische en kwantitatieve toestand van het grondwater’.
De lange-termijndoelen zijn gericht op 2050 en vragen een nog grotere inspanning. Bijvoorbeeld het bereiken van een netto-ruimtebeslag van nul (no nett land take) en het bereiken van een situatie waarbij bodemverontreiniging niet meer schadelijk is voor de menselijke gezondheid en natuurlijke ecosystemen. Belangrijk doel is eveneens het bereiken van klimaatneutraliteit.
Wettelijke verankering
De Bodemstrategie is ingebed in verschillende Europese trajecten. Natuurlijk is het een belangrijk onderdeel van de Europese Green Deal. De Bodemstrategie is zelf een opgave vanuit de Biodiversiteitsstrategie 2030 en beiden zijn ook in lijn met de Klimaatadaptatiestrategie en het Zero Pollution Actie Programma. Eind 2021 komt de Commissie met een voorstel voor de Natuurherstelwet (NRL), gericht op herstel van ecosystemen tegen 2050, waar het bodemecosysteem ook onderdeel van is.
De Strategie bevat een voorstel voor een ‘Soil Health Law’ of een Wet bodemgezondheid. Hiervoor wil de Commissie een traject starten. De Strategie stelt voor om onder andere een bodempaspoort voor vrijkomende grond te onderzoeken, een definitie te geven voor het onttrekken van land, een rapportageplicht te introduceren over de voortgang in het beheer van bodemverontreiniging en de introductie van een certificaat voor grondtransacties.
Acties
Het is duidelijk dat de doelen uit de Strategie om verdere uitwerking vragen. Er worden dan ook vele acties voorgesteld. Daarbij staat het bereiken van gezonde bodems met het oog op het realiseren van de grote maatschappelijke opgaven steeds centraal. Een belangrijke parameter daarbij is bodemorganische stof, maar ook nutriënten en verontreinigingen, lokaal of diffuus, krijgen aandacht, evenals het in stand houden van ecosysteemfuncties door spaarzaam om te gaan met ruimtegebruik. Er is dan ook een sterke link met verduurzaming van de landbouw.
De Bodemstrategie, inclusief het wetgevend kader, zet iedereen aan tot actie. Dat is een goede zaak. Voor welzijn en welvaart hebben we gezonde bodems nodig. Daar zullen we samen aan moeten werken, dat maakt deze Strategie in elk geval duidelijk. Daarom trekken het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedsel samen op om de acties uit de Bodemstrategie tegen het huidige beleid te leggen en te onderzoeken hoe ze de stakeholders kunnen betrekken bij de nadere uitwerking.
Meer informatie? Lees de Bodemstrategie