Twee nieuwe eilanden voor Marker Wadden
In het Markermeer ligt een eilandengroep opgetrokken uit zand, klei en slib uit het meer: Marker Wadden. Door het unieke water- en nieuwbouwproject verbeteren de waterkwaliteit en het leefgebied voor vogels, vissen, planten, schaal- en schelpdieren. Ook mensen profiteren van het natuurgebied: het eerste en grootste eiland is toegankelijk voor natuurliefhebbers en watersporters. De komende jaren worden er nog 2 eilanden aangelegd. Projectmanager Ben Viveen vertelt erover.
Viveen: ‘De afgelopen jaren hebben we 5 eilanden in het Markermeer gemaakt. Met opgespoten zand maakten we de randen, die we vervolgens volstortten met slib vanuit het Markermeer. Dat slib klinken we in tot een drijfzandachtig moeras. In het moeras ontstaat vegetatie en microleven dat een grote variëteit aan vogel- en diersoorten met zich meebrengt.’
‘En nu gaan we 2 nieuwe eilanden aanleggen. Omdat alle apparatuur van de aannemer nog in het gebied is, de vergunningen nog doorlopen en de contracten zijn verlengd, kan de aannemer Boskalis meteen door. De hele samenwerkingsovereenkomst en structuur is dus verlengd. Vanuit Programmatische Aanpak Grote Wateren (PAGW) is extra geld (10 miljoen euro) beschikbaar gekomen dat door de provincie en Natuurmonumenten is aangevuld (2x1 miljoen euro). Natuurmonumenten is partner in de uitvoeringsorganisatie en toekomstig beheerder van Marker Wadden.’
Waar komen de 2 nieuwe eilanden te liggen?
‘De 2 nieuwe eilanden komen in de luwte van de andere eilanden te liggen. In deze hoek van het Markermeer zijn voornamelijk een zuidwestelijke golfslag, stroming en wind. We hanteren dezelfde methode om de eilanden te maken: de randen zijn van zand en die vullen we met slib uit het Markermeer. Met hetzelfde slib leggen we natuurlijke oevers aan. Wat we bij het aanleggen van Marker Wadden geleerd hebben, is dat we meer tijd moeten inplannen voor het ontwateren van het slib. Dit jaar vullen we de nieuwe eilanden met slib. Het jaar 2022 benutten we voor het inklinken, dat doet de natuur zelf. Het slib dat in 2023 gestort wordt, klinkt de jaren erna in.’
Biodiversiteit
‘Uit extern onderzoek naar de eerste 5 eilanden blijkt dat er een enorme toename aan biodiversiteit is door de vele nieuwe natuuroevers, ondiepe zones en de verscheidenheid aan bloemen en planten. Het onderwaterleven is flink toegenomen. In de ondieptes ontwikkelen zich algen, onderwaterdieren zoals vlokreeften, schelpdieren, insecten, vissen en planten. Het voedselweb wordt hersteld en vogels en vissen komen massaal af op deze voedselrijke nieuwe archipel. We hebben inmiddels ruim 200 vogelsoorten geteld. De natuurlijke oevers van de eilanden zorgen bovendien voor helderder water. Op luchtfoto’s zien we dat de waterkwaliteit rondom Marker Wadden is verbeterd, het is veel doorzichtiger.’
Mammoetbotten
Een leuk weetje is dat er bij de aanleg van Marker Wadden mammoetbotten en resten uit de middeleeuwen zijn gevonden. ‘De randen van de eilanden zijn van zand gemaakt dat op 30-40 m diepte uit het IJsselmeer is weggehaald. Het zand dat we gebruiken, komt uit het holo- en pleistoceen. Uit die oude tijden kom je dus overblijfselen tegen. Vanwege de verzameling botten die we gevonden hebben, trekken de eilanden ook archeologen.’
Internationale aandacht
Ook buiten Nederland zijn Marker Wadden niet onopgemerkt gebleven. ‘Wat de aannemer Boskalis doet met het opspuiten van slib en zand, is heel innovatief en kan op veel internationale aandacht rekenen. Vanuit Amerika, Engeland, Zweden en Noorwegen is er interesse in de gebruikte technieken, maar ook in de kosten.