Sleufloze technieken maken het mogelijk kabels en leiding aan te leggen met behulp van ondergrondse boringen zonder graafwerk in de bodem. Groot voordeel daarvan is dat de omgeving veel minder hinder ondervindt dan bij het ‘openleggen’ van het maaiveld. Toch gaan er geregeld dingen fout. Bijvoorbeeld omdat boringen stuiten op onverwachte obstakels in de ondergrond. Het project ‘In de ondergrond blijven’ ontwikkelt instrumenten voor bedrijven en overheden om de faalkosten bij toepassing van sleufloze technieken te verkleinen.
Hoe zorgen we ervoor dat we door het duurzaam benutten van bodem en ondergrond bijdragen aan de maatschappelijke opgaven zoals energietransitie, klimaat en het zekerstellen van drinkwater en voedselvoorziening? Die meervoudige vraag stond centraal tijdens het informele bestuurlijke gesprek op 22 november in Huize Molenaar in Utrecht.
De Omgevingswet brengt een verdere decentralisatie van taken op het gebied van bodem en ondergrond met zich mee. Daarmee wordt ook het in huis hebben en halen van kennis van bodem en ondergrond meer een verantwoordelijkheid van decentrale overheden. De notitie ‘Internationaal samenwerken op kennisontwikkeling bodem’, opgesteld door het Dutch Soil Platform (DSP), laat zien dat het zeer de moeite waard is daarbij ook over de landsgrenzen heen te kijken. De notitie is bedoeld ter aanvulling van de kennisagenda Bodem en Ondergrond van het UP.
Binnen de grote maatschappelijke opgaven is het bodem- en watersysteem een belangrijke factor: de opgaven voor energietransitie, klimaatadaptatie, veiligheid en gezondheid, wonen en bereikbaarheid hebben allen een relatie met het bodem- en watersysteem. Het is dan ook noodzakelijk dat kennis van het bodem- en watersysteem wordt betrokken bij het ontwikkelen van de omgevingsvisie. Hierin leggen gemeenten en provincies een visie op de ontwikkeling van de leefomgeving vast.
Zoals velen weten levert een gezonde bodem vele diensten aan de maatschappij. Desondanks wordt de bodemgezondheid op vele wijzen bedreigd. De European Academies Science Advisory Counsel (EASAC) heeft een rapport uitgebracht met beleidsoplossingen voor een duurzaam gebruik van bodems.
Nederland heeft de duurzame ontwikkelingsdoelen ondertekend. Leven op land is daar 1 van. De uitdaging daarbij is om landdegradatie, zoals verdroging, verontreiniging, bodemdaling en verzilting tegen te gaan en bodems en land te herstellen. Stip op de horizon is een balans in gebruik en beheer. Er komt een speciale uitgave van het blad LAND over deze problematiek. Zorg dat jouw onderzoek daarin wordt gepubliceerd.
Nederland telt veel locaties waar sprake is van bodemverontreiniging. Overheden pakken vaak een deel van de verontreiniging aan, waarna ze nazorgmaatregelen inzetten om verdere risico’s te beheersen. De nazorg van deze locaties zorgt voor een financiële, organisatorische, administratieve en ruimtelijke last en geeft verplichtingen, beperkingen en risico’s voor toekomstige generaties. De maatregelen in het kader van deze historische gegroeide nazorg worden, soms zonder heldere afweging, routinematig uitgevoerd. Gelet op de ontwikkeling in wet- en regelgeving en technische innovaties betreft dit soms, met de huidige kennis en inzichten, een suboptimale oplossing. In het Convenant Bodem en Ondergrond is de inspanningsverplichting vastgelegd om deze nazorgopgave te verminderen.
De Omgevingswet brengt met zich mee dat bodemtaken vooral bij gemeenten komen te liggen. Zeker voor de wat kleinere gemeenten is dat een hele omschakeling. Daarom zijn de provincie Overijssel en de Overijsselse gemeenten een traject gestart om de overgang van saneren naar integraal bodembeheer samen ‘warm’ vorm te geven.
Sinds juli van dit jaar is Marcel Koeleman de nieuwe voorzitter van de VNG-Werkgroep Bodem, ook wel WEB. WEB is een netwerk van gemeentelijke ambtenaren – Koeleman is overigens zelf werkzaam bij omgevingsdienst DCMR – die de standpunten voorbereidt van de VNG op het gebied van bodem en ondergrond. Wat zijn voor de VNG-werkgroep de belangrijkste uitdagingen binnen het werkveld?
‘Hoe komen we tot afbouw van IBC-locaties?’ En: ‘hoe kan het gebruik van Brownfields worden gestimuleerd?’ Twee afzonderlijke onderzoeksconsortia hebben deze door het UP gestelde kennisvragen verkend – waarbij elk consortium met een vraag aan de slag ging. De resultaten zijn neergelegd in twee recent verschenen verkennende studies.