Overzicht publicaties bodemconvenant

TCB advies naar aanleiding van de adviesaanvraag betreffende een door het Ministerie van VROM opgestelde discussienotitie Bodemkwaliteit.

TCB advies over het Besluit gebruik overige organische meststoffen. In dit besluit worden regels gesteld met betrekking tot het gebruik van zuiveringsslib, compost en zwarte grond, als mest.

TCB advies over de heroverweging van de toelating van bestrijdingsmiddelen die op het ogenblik plaatsvindt, waarbij ook de milieu-effecten van deze stoffen betrokken. Met name het gedrag van bestrijdingsmiddelen met de bodem en de neveneffecten op het bodemleven staan in de belangstelling. In dit rapport wordt een aanzet gegeven tot het schatten van risico's van concentraties van bestrijdingsmiddelen voor het bodemmilieu. Tevens
worden de risico's die op kunnen treden bij de m de referentiewaarden vastgelegde concentraties geëvalueerd.

TCB advies over de toelatingscriteria voor bestrijdingsmiddelen met het oog op effecten op (bodem) organismen.

In Nederland worden normen gebruikt om de milieuhygiënisch gewenste kwaliteit van de bodem aan te geven. Deze normen hebben betrekking op het minerale deel van de bodem Onder natuurlijke omstandigheden vertonen bodems meestal een gelaagde opbouw, onder andere met betrekking tot organisch stof. De organische stofrijke lagen in de bodem hebben een grote capaciteit om verontreinigende stoffen te binden De vraag dringt zich op of de huidige normen voor de bodem die betrekking hebben op het organische stofarme deel van de bodem ook geschikt zijn voor de beoordeling van bodems met organische stofrijke lagen. Dit rapport verkent deze vraag. In de eerste paragraaf van dit hoofdstuk wordt ingegaan op de totstandkoming van bodemnormen. Daarna wordt aandacht besteed aan de uitgangspunten van het bodembeschermingsbeleid. Vervolgens wordt de problematiek rond gestratificeerde, organische bodems uiteengezet in relatie tot normstelling

In 1995 bracht de Technische commissie bodembescherming het rapport 'Bescherming van organische bodems' uit. Naar aanleiding van dit rapport werd geconcludeerd dat de ecologische risicobeoordeling voor de bodem beperkt is in methoden en onderbouwing . De commissie besloot tot een vervolgproject onder de titel 'Ecologische risico's' De centrale vraag in dit project was 'wat ontbreekt er aan de ecologische risicobeoordeling.

Het rapport geeft de resultaten van een verkenning weer naar de gebruiksfuncties die nog gerealiseerd kunnen worden bij verschillende zware metaalgehaltes in de bodem. Aan deze verkenning was behoefte omdat verwacht mag worden dat functiegerichte bodembeoordeling steeds meer op de voorgrond komt te staan.

TCB advies over risicobeoordeling bodemverontreiniging PAK.

Op basis van informatie over blootstellingsmodellen en empirische gegevens over opname van PAK in gewassen is de commissie tot de conclusie gekomen dat blootstelling aan bodemverontreiniging via gewassen slechts marginaal bijdraagt aan de inname van PAK door de mens. PAK kunnen wel in het buitenste deel van de plantenwortels worden opgenomen, maar kunnen nauwelijks naar de rest van de plant worden getransporteerd.

Het rapport geeft de resultaten van een verkenning weer naar de gebruiksfuncties die nog gerealiseerd kunnen worden bij verschillende gehalten van organische microverontreinigingen in de bodem. De besproken gebruiksfuncties zijn: ‘tuinen & volkstuinen’, ‘openbaar groen & recreatie’ en ‘bermen & reststroken’. De verkenning is uitgevoerd voor PAK, styreen, minerale olie, dioxines, PCB en een aantal bestrijdingsmiddelen.

De TCB is op verzoek van de Minister ingegaan op een aantal specifieke vragen.

Wat is het belang van gezonde bodemecosystemen voor de bodem en voor bodemgebruik? De TCB ziet dit zo: het bodemecosysteem heeft essentiële functies zoals vruchtbaarheid, vastlegging en doorvoer dan wel afbraak van stoffen, plaagbestrijding, bufferend vermogen, waterbergend vermogen, vastlegging van stof, CO2 en andere broeikasgassen, draagvermogen en visuele - en belevingsaspecten. De functies zijn in principe tegelijkertijd en op dezelfde plaats aanwezig. Het bodemecosysteem kan dus beschouwd worden als een voorraad van nuttige ecologische functies. Bodemgebruik leidt tot het optimaliseren van ecologische functies ten koste van anderen. Het bodemecosysteem kan zich herstellen na het beëindigen van gebruik, maar dat gaat wel langzaam vergeleken met de snelheid van het geschikt maken voor een bepaalde gebruiksvorm.

Vanuit de bodembescherming wordt gezocht naar een samenhang met biodiversiteit en ruimtelijke ordening. De intentie is om deze samenhang tot uiting te laten komen in het NMP-4 en de Vijfde nota Ruimtelijke Ordening. De TCB gaat in haar advies in op hoe de samenhang tussen deze beleidsterreinen vanuit een ecologisch perspectief is aan te brengen. Bovendien wordt aandacht besteed aan het onderzoek dat nodig is om die samenhang in beeld te brengen.

Veel vormen van bodemgebruik in Nederland zijn niet duurzaam. De gevolgen van het niet duurzame gebruik van de bodem uiten zich bijvoorbeeld in bodem daling, ophoping van voedingstoffen in het milieu, afname van nuttige organische stof in landbouwgronden, een verarmde flora en fauna en gebrek aan natuurlijke ziekte- en plaagwering. Het bodemgebruik in Nederland kan duurzamer worden door een ecosysteembenadering in het bodembeheer te introduceren. Bodembeheer wordt hierbij als het instrument gezien om tot duurzamer gebruik te komen en betreft alle handelingen die bewust worden verricht om het huidige en toekomstige bodemgebruik te realiseren.

De TCB geeft in haar advies aan verheugd te zijn dat er uitvoering is gegeven aan het regeringsvoornemen zoals dat is verwoord in de Beleidsbrief Bodem om meer aandacht te besteden aan het biologisch functioneren van de bodem, naast chemische en fysische aspecten van de bodem. Bovendien waardeert zij het dat er een concreet instrument is ontwikkeld waarmee de bodembiologie op lokale, regionale en nationale schaal onderdeel kan gaan uitmaken van het bodembeheer.

TCB advies over achtergrond en perspectief van een aantal benaderingen voor ecologische bodemstelling.

Voor een nadere verdieping in het onderwerp bodemnormstelling heeft de TCB in 2007 een werkgroep bodemnormstelling ingesteld. Deze werkgroep heeft zich gericht op de ecologische onderbouwing van bodemnormen, omdat ecotoxiciteit vaak bepalend is voor de hoogte van een bodemnorm. De werkgroep heeft haar bevindingen onlangs vastgelegd in een rapport, getiteld ‘Achtergrond en perspectief van een aantal benaderingen voor ecologische bodemnormstelling’, TCB R19(2008). Het TCB advies Ecologische onderbouwing bodemnormstelling is gebaseerd op de rapportage van de werkgroep. Het advies sluit aan op eerdere adviezen van de TCB over prioritaire projecten en het Besluit bodemkwaliteit.