Kennisbehoefte Bodem en klimaatverandering, mitigatie en adaptatie

Bodem, ondergrond en grondwater en de klimaatverandering hebben een wisselwerking op elkaar. Hoe deze twee elkaar beïnvloeden is dan ook een van de belangrijkste kennisvragen die bij dit onderwerp gesteld wordt. Hiernaast zijn er ook veel kennisvragen waarin klimaatverandering en het natuurlijk systeem het onderwerp zijn, maar die vanwege hun karakter beter passen bij één van de andere maatschappelijke opgaven.

ka bewustwordingBewustwording

Hoe is het bewustzijn van de rol van bodem, ondergrond en grondwater te vergroten bij degenen die zich bezig houden met de klimaatverandering en de adaptatie- en mitigatiemaatregelen?

Voorbeelden gedetailleerde kennisvragen:

  • Wat is de rol van het natuurlijk systeem en landmanagement in de klimaatverandering, mitigatie en adaptatie?
  • Is, voor de bodemsector, bijvoorbeeld organisch stof het referentiepunt voor de klimaatopgave?
  • Waar liggen kansen om vanuit de potenties van bodem, ondergrond en grondwater samen met anderen maatschappelijke opgaven op te pakken?

ka statusbepalingStatusbepaling

  • Heeft klimaatverandering effect op het natuurlijk systeem? En waarin uit zich dat?
  • Hebben het natuurlijk systeem en landgebruik invloed op de klimaatverandering en hoe dan?

Wat is het effect van klimaatverandering op:

  • bodemkwaliteit, bodemeigenschappen, bodembiodiversiteit, bodemprocessen, bodemdaling en ecosysteemdiensten?
  • het gebruik van de ondergrond, land en leefomgeving?
  • invasieve bodemgebonden pathogenen?
  • Plagen door ontbreken vorstperiode, waardoor nieuwe bestrijdingsmiddelen nodig zijn?

ka systeemkennisSysteemkennis

  • Hoe en in welke mate worden processen in het natuurlijk systeem beïnvloed door klimaatverandering?
  • Welke potentie heeft de ondergrond voor klimaatadaptatie en-mitigatie (optimalisatie van landgebruik ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen, vergroting organisch stof gehalte, vermindering verlies organisch stof, verhoging watervasthoudend vermogen, waterveiligheid, stabiliteit van grondlichamen etc.)?
  • Hoe zijn de verschillende effecten van klimaatverandering op het natuurlijk systeem (natuurlijk kapitaal, gezondheid, ecosysteem) te monitoren?

ka afwegenAfwegen

  • Hoe is het gebruik van het natuurlijk systeem aan te passen aan de effecten van klimaatverandering (adaptatie)?
  • Hoe groot zijn de kosten en baten van klimaatadaptatie en -mitigatiebeleid voor het bodem-watersysteem (de ondergrond)? En wat betekent dit voor het landmanagement?

ka implementatieImplementatie

Wat zijn de meest optimale en effectieve maatregelen, ingrepen en landgebruiksvormen waarmee het natuurlijk systeem een bijdrage kan leveren aan de adaptatie- en mitigatieopgaven?

Voorbeelden gedetailleerde kennisvragen:

  • Hoe kan via landmanagement de bijdrage van het natuurlijk systeem aan de klimaatverandering worden verkleind? En hoe is de invloed van klimaatverandering op het natuurlijksysteem te verminderen?
  • Welke maatregelen en ingrepen op het bodem-watersysteem zijn het meest effectief om aan de afspraken voor vermindering van de uitstoot aan broeikasgassen te voldoen (mitigatie)?
  • Hoe zijn gevolgen van klimaatverandering te voorkomen? En hoe kan worden omgegaan met de gevolgen van klimaatverandering (bodemdaling, waterbeheer, wateroverlast, verdroging en verzilting, hitte, veranderend grondgebruik etc.)?
  • Welke handelingsperspectieven voor bodem en ondergrond hebben publieke en private partijen voor klimaatadaptatie- en –mitigatiebeleid?

ka evaluatieEvaluatie

  • Zijn maatregelen in het kader van klimaatadaptatie- en -mitigatiebeleid voor bodem en ondergrond effectief?
  • Welke kleinschalige oplossingen kunnen (op grotere schaal en lange termijn) bijdragen aan klimaatadaptatie en –mitigatie?

Nieuwe kennisvragen actualisatie 2018

  • Onderzoeken naar benodigdheden voor integrale oplossingen voor een gebied of regio voor meerdere problemen tegelijkertijd (cross-overs.
    Een voorbeeld van zo’n cross-over (uit het interbestuurlijk programma): Bodemdaling is een urgente nationale opgave, die vraagt om veenbodemvisies. Daarin kan een samenhangende aanpak worden opgenomen gericht op het tegengaan van veenbodemdaling en CO2-uitstoot en vermindering van nutriëntenemissie naar oppervlaktewater; kan de transitie naar een duurzame landbouw op gang komen en kunnen stijging van kosten voor het waterbeheer en schade aan funderingen (paalrot) en infrastructuur zoveel mogelijk worden voorkomen.

klimaat Kerkje uiterwaarden Oosterbeek