
Onderwerpen
Natuurlijk Kapitaal
Onder natuurlijk kapitaal verstaan we het vermogen van de natuurlijke omgeving ons te voorzien van nuttige goederen en diensten (ecosysteemdiensten).
Bodem+ voert het programma Natuurlijk Kapitaal (NK) uit in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu/Directie Duurzaamheid (DGMI). Het programma is in 2015 gestart en loopt (naar verwachting) door tot 2020. Het programma wil bereiken dat duurzaam gebruik van NK een vanzelfsprekend onderdeel wordt bij beleids- en investeringsbeslissingen van overheden, bedrijven en andere organisaties.
Nieuws over Natuurlijk Kapitaal
We gebruiken de bodem steeds intensiever. Denk aan landbouw, woningbouw, recreatie of energievoorziening. Daardoor raakt de bodem steeds verder uitgeput en vervuild. Tegelijkertijd hebben we de bodem ook hard nodig.
In de podcast Onderaards hoor je de mooiste verhalen van onder de bodem en leer je Nederland én de Nederlander bekijken vanuit een heel ander perspectief dan je gewend bent.
Deltares, Rijkswaterstaat, de Universiteit van Hasselt en OVAM organiseerden een dubbele workshop op 25 februari #WRF19 over land stewardship en circulair gebruik van bodem en land als instrument om degradatie van het bodem-sediment-watersysteem tegen te gaan en het duurzaam gebruik van ecosysteemdiensten te bevorderen.
Thom Maas van Rijkswaterstaat/Bodem+ introduceert de Projectcyclus als nieuwe ingang van Bodemvizier (de zoekmachine naar instrumenten).
Hoe kan industrieel land ook gebruikt worden voor maatschappelijke doeleinden? De internationale netwerken Common Forum on Contaminated Land en het Network for Industrially Co-Ordinated sustainable Land Management in Europe (Nicole netwerk) hebben samen een publicatie uitgebracht met voorbeelden die dit laten zien.
De zoekmachine BodemVizier is aangepast: als (maatschappelijke) opgaven hanteren we nu die uit de kennisagenda. Ook is de handeling 'Aanpak bodemdaling' toegevoegd, waarmee 49 instrumenten zijn gelabeld.
BodemVizier heeft als doel om de meest relevante instrumenten en informatie voor professionals op het gebied van (water)bodem(beheer), ondergrond en gebieds- of stedelijke (her)ontwikkeling te selecteren.
De huidige inspanningen om te komen tot duurzaam landgebruik zijn onvoldoende om de ambities voor klimaat, circulaire economie en duurzaamheid te behalen. Met de toenemende wereldbevolking en groeiende consumptie neemt de druk op ons natuurlijk kapitaal steeds verder toe.
Een systematische benadering van bodem, ondergrond, water en natuur helpt om maatschappelijke opgaven als klimaatadaptatie en ruimtelijke ordening te combineren.
Sweco heeft, in opdracht van Rijkswaterstaat, in 2016 een inventarisatie gedaan van succesvolle toepassingen van de Ecosysteemdienstenbenadering in projecten en beleid. Uit interviews met gemeenten en omgevingsdiensten blijkt dat deze kernboodschap breed wordt gedragen en er veel interesse is om hierover kennis te delen en verder te ontwikkelen.
De toepassing van groene daken is vooral kansrijk bij dakrenovaties van hoogbouw of in dichtbebouwd stedelijk gebied waarbij er op maaiveld weinig ruimte is voor waterberging en groen. Ook blijkt dat de kansen voor toepassing van groene daken groter zijn als deze standaard in de ontwerpfase meegenomen worden.
Nieuws uit het land over Natuurlijk Kapitaal
SVP Architectuur en Stedenbouw heeft in samenwerking met Copijn landschapsarchitecten het stedenbouwkundig plan opgesteld voor BuitenStad, een nieuw te verrijzen woonwijk in Hoorn.
Kirsten de Beurs, de nieuwe hoogleraar Geo-information Science and Remote Sensing, wil haar leerstoelgroep helpen om grote vragen te beantwoorden, interdisciplinaire samenwerkingen te ontwikkelen en mee te bouwen aan een betere academische wereld.
Het CGN staat voor de taak om de collectie plantenzaden in tien jaar te verdubbelen. Mede daarom zoekt het CGN samenwerking met andere landen. Recent zijn dat Albanië en Noord-Macedonië, maar er volgen er nog meer. Het zijn samenwerkingen met wederzijdse voordelen.
Tien jaar geleden decentraliseerde de overheid het natuurbeleid naar de provincies. Er kwam een Natuurpact met afspraken over de verwerving en inrichting van het Natuurnetwerk en het beheer van Natura2000-gebieden, de overgangsgebieden en verbindingszones. Na tien jaar evalueren het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en WUR de resultaten en trekken ze 10 lessen.
Visualiseer een toekomst waarin natuur en mens samenwerken om de gevolgen van klimaatverandering en verlies aan biodiversiteit tegen te gaan. Dat is de Nature-Based Future Challenge. Studenten uit de hele wereld zullen hun steentje bijdragen met hun visie voor een natuurpositieve toekomst voor Bangladesh.
Op donderdag 9 november jl. promoveerde Timo Maas, werkzaam bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL), aan de Universiteit Wageningen (WUR). Voor zijn proefschrift 'Transforming relations between science, policy and society for sustainable futures?' deed hij onderzoek naar de relatie tussen wetenschap, beleid en maatschappij. ‘Politiek en samenleving verwachten te veel van kennisinstituten’, zegt PBL-onderzoeker Timo Maas, ‘Kennis moet geen beleid dicteren, maar politieke discussie aanjagen’.
De leefomgevingsambities van VVD, D66, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie en Volt zoals verwoord in de verkiezingsprogramma’s voor de komende verkiezingen liggen op het eerste gezicht dichtbij elkaar. Ze willen allemaal een gezondere en duurzamere leefomgeving en de nationaal en internationaal afgesproken klimaat- en stikstofdoelen nakomen. Partijen maken echter wel fundamenteel andere keuzes om de doelen te halen. Dit heeft invloed op onze dagelijkse leefomgeving en leidt vooral op termijn tot een heel ander Nederland. Dat constateert het PBL na analyse van de programma’s van deze vijf partijen tegen de achtergrond van de grote leefomgevingsopgaven zoals klimaatverandering, de achteruitgang van de biodiversiteit en de stikstofcrisis.
Bijna alle partijen vinden het aanpakken van armoede belangrijk, net als het tegengaan van broeikasgassen en het vergroten van de bereikbaarheid. Verder zijn er vele verschillen in de verkiezingsprogramma’s die de onderzoekers van de planbureaus CPB en PBL onderzochten. Dat vertelden Pieter Hasekamp, directeur van het Centraal Planbureau, en Marko Hekkert, directeur van het Planbureau voor de Leefomgeving, in de veertiende aflevering van de PBL podcast 26 minuten en 34 seconden.
Klimaatbeleid is doorgaans gebaseerd op complexe energiemodellen. In een nieuw artikel in Nature Energy worden 'modelvingerafdrukken' voorgesteld als een nieuwe methode om het gedrag van deze modellen beter te vergelijken. Met zulke snapshots van modeleigenschappen kunnen onderzoekers en beleidsmakers de resultaten van specifieke modellen beter interpreteren. Dit is vooral belangrijk wanneer resultaten van een individueel model worden gebruikt om beleidskeuzes te maken voor specifieke energietechnologieën, zeggen onderzoekers van het Planbureau voor de Leefomgeving.
Nieuwe gebouwen veranderen het landschap. Het PBL onderzocht specifiek de groei van distributiecentra en recreatiewoningen vanwege toenemende zorgen in de maatschappij hierover. Daaruit blijkt dat het aantal grote gebouwen zoals distributiecentra en kassen de afgelopen jaren met 2.500 is toegenomen. Het aantal grote distributiecentra (XL en XXL) is in deze periode, tussen 2016 en 2021, zelfs met 40 procent toegenomen. Nederland heeft inmiddels relatief gezien twee keer zoveel vierkante meters distributiecentra per inwoner als bijvoorbeeld buurland Duitsland. Er zijn ook 10.072 recreatiewoningen bijgekomen, een groei van 8,7 procent. De toename was het grootst in Zeeland en Limburg.
Op 28 september vond het seminar De kracht van de kaart! plaats, georganiseerd door het Planbureau voor de Leefomgeving in samenwerking met de TU Delft. In een volle zaal met meer dan honderd bezoekers en voor een even groot onlinepubliek werden historische kaarten (Reinout Rutte, TU Delft), toekomstkaarten (Kersten Nabielek, PBL) en kaartonderzoek in de context van nationale ruimtelijke beleid (Elien Wierenga, ministerie van Binnenlandse Zaken) gepresenteerd en besproken.
Hoe een circulaire economie er in 2050 precies uit zal zien is nog onduidelijk. Wel is evident dat er een groeiende behoefte zal zijn aan bedrijventerreinen voor recycling en (bio)grondstofverwerking, evenals binnenstedelijke locaties voor reparatie en deeleconomie. Deze ruimtevraag is vaak nog niet gespecificeerd, terwijl concurrerende ruimteclaims van bijvoorbeeld woningbouw, energietransitie en datacenters helderder zijn. Hierdoor dreigt over enkele decennia de benodigde ruimte voor circulaire economie niet beschikbaar te zijn. Dit concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in een verkennende studie die vandaag verschijnt.
Onderwerpen als energie, stikstof en de woningmarkt worden niet langer alleen besproken door experts, politici en beleidsmakers, maar ook aan de keukentafel en in televisieprogramma’s. Er moet iets gebeuren in de samenleving, daar lijkt iedereen van doordrongen. Veranderingen zijn nodig en zullen iets vragen van ons allemaal. Maar wat en hoe precies? En wie zijn daarbij actief?
Fundamentele keuzes maken met oog voor de lange termijn is noodzakelijk om de problemen rond wonen, biodiversiteit, klimaat, landbouw en stikstof aan te pakken. Deze keuzes zullen fors ingrijpen in ons dagelijks leven. Een door burgers als rechtvaardig ervaren verdeling van de lasten zou daarbij uitgangspunt moeten zijn. Voor het maken van fundamentele keuzes is een heldere en breed gedragen toekomstvisie op een duurzame samenleving noodzakelijk, vooruitkijkend naar het jaar 2050. Dit constateert het Planbureau voor de Leefomgeving in de Balans van de Leefomgeving 2023.
Gebieden rond spoorknooppunten bevatten veel mogelijkheden voor wonen en werken. Op veel plekken in Nederland zijn gemeenten en bedrijven aan het nadenken hoe ze deze gebieden het beste kunnen gaan gebruiken. In deze podcast vertelt PBL-er Like Bijlsma over haar studie Kansen rondom het spoor, die drie verschillende typen spoorknooppunten en omgeving onderzocht.“De investeringen op dit soort plekken kunnen heel veel verschillende doelen dienen en kunnen ook een bijdrage leveren aan de leefomgeving van een stad, van een hele regio”, vertelt Like Bijlsma. “Er komen zoveel mensen langs, dus het is heel belangrijk om heel goed te letten op de ruimtelijke kwaliteit die daar wordt gerealiseerd en of het ook passend is in betreffende context.“
Op verzoek van de onderhandelende partijen heeft het PBL een reflectie geschreven op het concept van het Landbouwakkoord van 18 mei 2023. Deze reflectie is op 2 juni gedeeld met de onderhandelaars. Omdat bekend is geworden dat er geen Landbouwakkoord wordt gesloten maakt het PBL deze reflectie vandaag openbaar. Het PBL concludeert in de reflectie dat een breed gedragen Landbouwakkoord het fundament kan worden onder de transitie naar een robuuste en duurzame landbouwsector. Wel is daarvoor, meer dan in het conceptakkoord is vastgelegd, helderheid nodig over concrete doelstellingen van het akkoord, over de aanpak en over de precieze afspraken waaraan de onderhandelende partijen zich binden. Alleen dan kan duidelijk worden welke bijdrage de landbouw levert aan de opgaven van natuurherstel, water en klimaat, én krijgen boeren meer zekerheid over de toekomst van hun bedrijf.
…maar nooit durfde te vragen!Welke grondstoffen zitten naar alle waarschijnlijkheid in mijn product of halffabricaat? Zijn deze grondstoffen schaars? Wat is de impact van deze grondstoffen op biodiversiteit en wat kan ik doen om die impact te verminderen?De antwoorden op deze en andere vragen kunnen ondernemers en inkopers straks vinden via de
Een groeiend aantal bedrijven is zich bewust van het feit dat natuurlijk kapitaal een essentiële basis vormt voor de eigen onderneming. Deze bedrijven proberen vorm en inhoud te geven aan het thema, al dan niet in samenwerking met anderen. Ook de buitenwereld is in toenemende mate geïnteresseerd in de interactie tussen bedrijven en natuurlijk kapitaal, zowel vanuit een
Het thema Business & Biodiversity staat inmiddels wereldwijd op de kaart. Het is duidelijk dat het bedrijfsleven een belangrijke bijdrage kan en moet leveren aan het behoud en duurzaam gebruik van biodiversiteit. Niet alleen vanwege de waarde van de natuur zelf , maar vooral ook vanuit het belang van het behoud van het natuurlijk kapitaal; biodiversiteit als basis voor het