Bodem+

Moet rekening worden gehouden met invasieve exoten bij het toepassen van grond of baggerspecie?

Vraag

Moet rekening worden gehouden met invasieve exoten bij het toepassen van grond of baggerspecie?

Antwoord

Ja, bij het ontgraven en elders toepassen van grond of baggerspecie moet ook rekening worden gehouden met eventuele bijmengingen met invasieve exoten. Deze verplichting volgt niet uit het Besluit bodemkwaliteit. Het Besluit bodemkwaliteit richt zich op de chemische kwaliteit en de soort en mate van toegestane bijmenging met bodemvreemd materiaal in toe te passen grond of baggerspecie.

De verplichting om rekening te houden met de eventuele aanwezigheid van invasieve exoten volgt uit een Europese Verordening en uit een handelsverbod voor Aziatische duizendknopen uit het Besluit natuurbescherming. Het ministerie van LNV is hiervoor het bevoegde gezag en de uitvoering van toezicht en handhaving ligt bij de NVWA en RVO.

Europese verordening invasieve-uitheemse soorten

De EU-verordening 1143/2014 over invasieve uitheemse soorten bevat rechtstreeks werkende regels om de introductie en verspreiding van zorgwekkende invasieve uitheemse soorten die zijn geplaatst op de zogenoemde ‘Unielijst’ te voorkomen. Dit zijn invasieve exoten waarvan de negatieve effecten zodanig zijn dat gezamenlijk optreden op het niveau van de Europese Unie nodig is.

Deze verordening bepaalt dat lidstaten alle noodzakelijke stappen ondernemen om de onopzettelijke introductie of verspreiding van voor de Europese Unie zorgwekkende invasieve exoten te voorkomen. Daarnaast verbiedt de verordening het opzettelijk op het grondgebied van de EU brengen van dieren of planten van de Unielijst. Ook het houden, verhandelen en kweken van deze dieren of planten en het vrijlaten van de betreffende dieren of planten in het milieu is verboden.

Dit betekent onder meer dat als iemand bewust met invasieve exoten besmette grond gebruikt en naar elders verplaatst, deze in strijd handelt met de wet en strafbaar is. Het vervoer van met invasieve exoten besmette grond is wel toegestaan als het vervoer in het kader van uitroeiing naar voorzieningen plaatsvindt. Het zorgvuldig verwijderen van invasieve exoten voorafgaand aan het graven in de bodem (ter voorkoming van vermenging van resten van de invasieve exoot met de te ontgraven grond) draagt bij aan het voorkomen van introductie en verspreiding. Dit geldt ook voor het niet toepassen in schone gebieden van grond of bagger waar resten van een invasieve exoot als bijmenging in aanwezig is in gebieden waar deze soort nog niet voor komt.

Nationaal handelsverbod in het Besluit natuurbescherming

In aanvulling op de invasieve exoten van de Unielijst van de Europese Commissie, is via een wijziging van het Besluit natuurbescherming een aantal invasieve Aziatische duizendknopen nationaal aangewezen als invasieve exoten waarvoor vanaf 1 januari 2022 een nationaal handelsverbod geldt. Dit geldt voor de volgende soorten:

  • de Japanse duizendknoop (Fallopia japonica, waaronder de dwergvariëteit Fallopia japonica var.compacta)
  • Sachalinse duizendknoop (Fallopia sachalinensis)
  • de Bastaardduizendknoop (Fallopia x bohemica)

Doorwerking van het handelsverbod Aziatische duizendknopen naar het grondverzet

Aziatische duizendknopen kunnen zich zeer gemakkelijk verspreiden via levensvatbare delen van de planten (zoals fragmenten van wortelstokken en stengeldelen of zaad) in maaisel, grond en onzorgvuldig verwerkte compost. Wortelstokken, stengels of zaad van Aziatische duizendknopen mogen niet verhandeld of vervoerd worden, ook niet als onderdeel van een lading grond, tenzij dit handel of vervoer betreft in het kader van uitroeiing, bestrijding of beheersing. Handel en vervoer in het kader van uitroeiing, bestrijding of beheersing van Aziatische duizendknopen blijft dus wel toegestaan. Daarbij moeten passende maatregelen worden getroffen om voortplanting en verspreiding in het milieu tegen te gaan en dit moet altijd aannemelijk kunnen worden gemaakt.

Bij het toepassen van grond of baggerspecie zal daarom op basis van de herkomstlocatie vooronderzoek verricht moeten worden naar een eventuele verdenking op invasieve exoten. Het is praktisch gezien aan te raden om dit mee te nemen in het vooronderzoek volgens NEN 5725 of NEN 5717.

Daarnaast kan bij het uitvoeren van het veldwerk bij een bodemonderzoek of de monsterneming bij een partijkeuring gelet worden op de eventuele aanwezigheid van Aziatische duizendknopen.

Het is daarom zinvol en aan te raden om contractueel af te spreken dat de toe te passen grond vrij is van resten van Aziatische duizendknopen en de situatie op de toepassingslocatie vooraf in kaart te brengen.

Meer informatie

Lees meer over het onderwerp invasieve exoten op:

Over de bestrijding én over het voorkomen van verdere verspreiding van Aziatische duizendknopen is veel informatie beschikbaar zoals:

Delen