Water

En behalve dat water een bedreiging kan vormen voor ons land, draagt juist ook verstandig gebruik en efficiënte inzet van natuurlijke (hulp)bronnen, zoals water en bodem, bij aan lagere beheerskosten van waterbouwkundige werken die ons moeten beschermen tegen wateroverlast. Dit komt bijvoorbeeld tot uiting in het programma ‘Ruimte voor de rivier’.

De belangrijkste opgaven voor water in relatie tot bodem en ondergrond zijn:

• Het veiligstellen van voldoende en kwalitatief goed oppervlakte- en grondwater (gebruik van water als grondstof).
• Het beschermen van het land, het landgebruik tegen wateronder- en overlast (inpassing van water in het landgebruik).
• Het beheren en beheersen van de effecten van water(gebruik) op het natuurlijk systeem zoals bodemdaling, verzilting (zie o.a. bodem en klimaat en bodem en landbouw en voedselvoorziening), redoxpotentiaalveranderingen, enz.

Trends actualisatie 2018

De druk op zowel de kwaliteit als de kwantiteit van het grondwater neemt toe. Het beheer van grondwater is daardoor complex en de verantwoordelijkheid (Omgevingswet) van meerdere overheden. Stakeholders moeten in staat zijn om een goede afweging te maken tussen gebruik van de ondergrond incl. het grondwater zelf met de bijbehorende risico’s en de bescherming van de kwaliteit van bodem, grondwater en ecosystemen die hiervan afhankelijk zijn. Kennisdoorwerking en –borging zijn is belangrijk, omdat veel partijen betrokken zijn bij het beheer, zonder eenduidige vastlegging van bevoegdheden en instrumenten. Er zijn er grote, nationale belangen mee gemoeid: drinkwater is in Nederland voor 60% afkomstig van grondwater en het grondwaterpeil is cruciaal bij  het beperken van ongewenste bodemdaling. De urgente opgaven voor grondwater (kennisagenda 2016) is ook anno 2018 aanwezig en zijn hier in de context van de Omgevingswet geplaatst.

Gemeenten en provincies gaan gebiedsgerichte en integrale visies voor grondwater maken als onderdeel van de omgevingsvisies met afwegingen over de bescherming en het gebruik van het grondwater in relatie tot de overige belangen en ambities van het gebied. Afwegingen die gemaakt moeten worden t.a.v. kwantiteit en kwaliteit in relatie tot land- en grondwaterverbruik zijn lastig o.a. omdat het grondwater zich niets aan trekt van gemeente- en provinciegrenzen.

In toenemende is er aandacht voor vergrijzend grondwater: de kwaliteit van het grondwater neemt sluipenderwijs af. Stortplaatsen, lekkende rioleringen in steden, bodem- en waterverontreiniging door bedrijven en intensieve landbouw beïnvloeden de kwaliteit van het grondwater. Daarnaast worstelen overheden met de aanpak van zogenaamde ‘’nieuwe verontreinigingen’’.

Bij de uitwerking van de Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn wordt met name voor Noord- en West-Nederland vanuit de agro-sector aandacht gevraagd voor de natuurlijke belasting met nutriënten versus de landbouwbelasting. Beter inzicht in de herkomst van nutriënten is nodig voor Noord- en West—Nederland samen met inzicht in de rol van retentie in het watersysteem.

Er bestaat grote maatschappelijke bezorgdheid over de risico’s van activiteiten in de diepe ondergrond. Er is weinig inzicht in de werkelijke risico’s bijvoorbeeld voor het grondwater. Risico en risicoperceptie moeten met elkaar in balans zijn, incl. inzicht in de aard van deze risico’s.

Relatie met andere opgaven