Kennisbehoefte Bodem, ondergrond en water

Deze kennisbehoefte bestaat onder andere uit:

• Kennis (over de effecten (chemisch, biologisch en fysisch)) van grondwateronttrekkingen, beregening en waterinfiltratie in relatie tot het natuurlijk systeem.
• Kennis (over de effecten) van ingrepen en activiteiten onder het maaiveld in relatie tot het watersysteem.
• Kennis (over het effect) van klimaatverandering in relatie tot het watersysteem.
• Kennis (over het effect) van afdichting, compactie en degradatie van bodems in relatie tot het watersysteem.
• Kennis (over de effecten) van (nieuwe) milieuvreemde stoffen in relatie tot het watersysteem (mate van verspreiding, mate van oplosbaarheid, mate van toxiteit, enz).
• Kennis over de effecten van de Biobased economy op bodem en water.
• Kennis van mogelijkheden van eco-engineering en de betekenis daarvan voor het natuurlijk systeem.

De volgende kennisvragen op het gebied van bodem en ondergrond in relatie tot water zijn in het kader van deze kennisagenda gesteld:

Bewustwording

• Hoe is het bewustzijn van de rol van het natuurlijk systeem te vergroten bij degenen die zich bezig houden met wateropgaven?
• Wat zijn de handelingsperspectieven van publieke en private partijen om het natuurlijk systeem te betrekken bij hun wateropgaven? En hoe krijgen wij deze handelingsperspectieven op het netvlies van deze partijen?

Statusbepaling

• Is er sprake van een balans tussen het natuurlijk systeem en het (gebruik) van oppervlakte- en grondwater?
• Hoe kan de status (kwaliteit, conditie) van het natuurlijk systeem in zijn totaliteit worden bepaald en/of beoordeeld?
• En wat betekent deze kwaliteit voor de ecosysteemdiensten die kunnen worden geleverd?

Systeemkennis

• Hoe beïnvloeden het natuurlijk systeem en het hydrologisch systeem elkaar?
• Wat is de betekenis van een ingreep in het watersysteem voor de balans van het totale natuurlijk systeem?
• In hoeverre is de lokale bodemgesteldheid bepalend voor de invloed van water op het natuurlijk systeem? En is deze kennis te vertalen naar generieke maatregelen?
• Welke waterkenmerken zijn van invloed op de lokale bodemgesteldheid en in welke mate?

Afwegen

Kunnen wij door gebruik te maken van en respect te houden voor het natuurlijk systeem onze wateropgaven oplossen? Wat his hiervoor nodig en hoe zijn verschillende belangen tegen elkaar af te wegen?

Voorbeelden gedetailleerde kennisvragen:

• Hoe is landmanagement vorm te geven uitgaande van de balans tussen het natuurlijk systeem en wateropgaven (veiligheid, drinkwater, landbouw, industrie, enz.)?
• Hoe is gebiedsgericht kwalitatief en kwantitatief grondwaterbeheer vorm te geven?
• Wat bepaalt of in Nederland actief grondwaterpeilbeheer bestuurlijk, technisch en financieel kansrijk is en in welke omvang?

Implementatie

Welke maatregelen zijn toepasbaar om de balans tussen (gebruik van) water, het natuurlijk systeem en de maatschappij te herstellen?

Voorbeelden gedetailleerde kennisvragen:

• Hoe zijn essentiële functies en processen van ecosystemen in te zetten om de hydrologische cyclus te reguleren?
• Welke maatregelen (inclusief eco-engineering) bij het gebruik van het natuurlijk systeem zijn, door wie en wanneer, in te zetten om de hydrologische cyclus te optimaliseren?
• Wat is optimaal peilbeheer gezien het natuurlijk systeem op een locatie in relatie tot gewenste functies en opgaven zoals tegengaan bodemdaling en paalrot naast ontwateringsbehoefte landbouw?

Evaluatie

Wat is de effectiviteit van de maatregelen bij het herstel van de balans tussen (gebruik van) water, het natuurlijk systeem en de maatschappij?

Voorbeelden gedetailleerde kennisvragen:

• Hoe zijn wateropgaven geïmplementeerd in het beleid, zoals het veiligstellen van (drink)waterlevering, en wat betekent dit voor het natuurlijk systeem en strategische grondwatervoorraden?
• Hoe werken ingrepen en de daaruit voortvloeiende veranderingen in de bodem, het grondwater of het water door naar andere domeinen, zoals de landbouw en de ruimtelijke ordening?

Nieuwe kennisvragen actualisatie 2018

De belangrijkste nieuwe kennisvragen betreffen de aanpak van nieuwe stoffen, nieuwe bedreigingen en vergrijzend grondwater. Daarnaast hebben de vragen over effectieve samenwerking (omgevingswet) en de risico’s van ondergrondse activiteitenmeer urgentie.

Hoe werken overheden en gebruikers effectief samen aan voldoende grondwaterkwaliteit en -kwantiteit op lange termijn (onder de nieuwe Omgevingswet)?

• Waar hebben we te maken met vergrijzend grondwater en waar zijn het grondwater en de bodem (licht) verontreinigd met nieuwe verontreinigingen. En met welke stoffen? Welke knelpunten doen zich voor richting gebruik van grondwater voor drinkwatervoorziening en andere doeleinden, bescherming milieu, etc.?
• Welke (nieuwe) instrumenten geven inzicht in de natuurlijke belasting met nutriënten versus de landbouwbelasting en de herkomst van nutriënten tezamen met inzicht in de rol van retentie in het watersysteem (link Kaderrichtlijn Water en de Nitraatrichtlijn)?
• Wat zijn daadwerkelijk de risico’s t.a.v. diepe ondergrondactiviteiten op het grondwater?