Samen de diepte in: Decentrale overheden aan de slag met bodem, ondergrond en omgevingswet

De lessen die binnen het project ‘Samen de diepte in’ geleerd worden, komen breed beschikbaar, worden gedeeld en dienen als basis voor verdere opschaling. Het project startte in november 2018 en loopt tot de zomer van 2020. Inmiddels zijn meer dan honderd gemeenten bij het project aangesloten.

“De kern van het project is inzichtelijk maken wat die decentrale overheden nodig hebben om bodem en ondergrond een goede plek te geven in hun omgevingsvisies en -plannen”, zegt Martijn Mekkink van Tauw. “Wat is hun behoefte? Tegelijkertijd willen we in kaart brengen wat er allemaal al aan informatie is. Primair richten we ons op gemeenten, maar ook provincies en omgevingsdiensten doen mee. Vooral kleinere gemeenten worstelen soms met een achterstand op het gebied van kennis; niet in de laatste plaats doordat personeelscapaciteit en budget soms een belemmering vormen.”

Inventarisatie behoefte en activiteitenplanning

De vragen die gemeenten hebben, lopen sterk uiteen, maakt Mekkink duidelijk: “Van de basisvraag wat er nou eigenlijk precies gaat veranderen in relatie tot de bodem, tot de vraag van een bodemmedewerker hoe hij of zij aan tafel komt bij de projectleider omgevingswet. Natuurlijk komen er ook kennisinhoudelijke vragen op tafel. Over de risico’s van geothermie bijvoorbeeld, of ‘wat zijn de effecten op de bodem van een zonneweide?’ Wat we – wanneer de thema’s boven water zijn gehaald – vervolgens doen, is het maken van een activiteitenplanning. Welke stapjes zijn er nu nodig om in 2020 een omgevingsvisie te hebben, waarin bodem en ondergrond zijn is meegenomen? Met elkaar verzinnen we dat. Of beter: de mensen weten het zelf eigenlijk heel goed. Wij bieden vooral procesbegeleiding om dingen voor elkaar te krijgen.”

Bodem aan de voorkant van proces meenemen

Klaas van der Veen, van de Regionale Uitvoeringsdienst Drenthe (RUD) en werkzaam bij team Bodem: “Wij doen mee omdat we het project zien als een kans om het thema bodem en ondergrond, maar ook water, op een goede manier mee te nemen binnen omgevingsvisies en -plannen van gemeenten. We zien vaak dat ‘bodem’ een sluitpost is. Pas als een plan zo goed als af is, wordt de vraag gesteld hoe het met de bodemkwaliteit zit. Dan ontstaat er echt een probleem als blijkt dat er wel verontreinigde locaties zijn. Om dat te ondervangen zouden we heel graag willen dat er aan de voorkant in het proces aandacht voor is.”

Goede organisatie overdracht taken nodig

Karen de Boer, van de provincie Drenthe: “De RUD is de uitvoeringsdienst voor zowel provincie als gemeenten. Zij voeren een aantal taken uit die vroeger bij provincie en gemeenten lagen en hebben heel veel kennis in huis op het gebied van bodem en ondergrond. Tegelijkertijd dragen provincies straks verantwoordelijkheden en taken over aan de gemeenten. Dat moeten we goed organiseren. Te meer omdat de kennis die voor het uitvoeren van die taken nodig is, momenteel bij de RUD zit. Een belangrijke vraag is dus hoe we er gezamenlijk – provincie, gemeenten en RUD – voor zorgen dat bodem en ondergrond op integrale wijze wordt meegenomen in de visies en plannen. Dit project biedt een uitstekend platform om in gezamenlijkheid naar het antwoord op die vraag te zoeken.”