Terugblik op symposium: ‘The Future of Sand’
Zand is het op 2 na meest gebruikte materiaal in de wereld. Het wordt gebruikt voor zowel cement, landwinning als voor de elastieken band in je ondergoed. Wereldwijd gebruiken we jaarlijks veel meer zand dan dat er wordt geproduceerd.
Door ontwikkelingen als urbanisatie, bevolkingsgroei en economische ontwikkeling blijft de vraag naar zand stijgen. Het zandtekort wordt dus ook steeds groter. We moeten ons bewust worden van het feit dat de zandbak dreigt leeg te raken.
Geen oneindige grondstof
Inmiddels is duidelijk dat zand geen oneindige grondstof is. Dat komt doordat de natuurlijke productie van zand een langzaam proces is dat plaatsvindt door middel van erosie. Hierdoor gebruiken we veel meer zand dan er geproduceerd wordt per jaar. Daarnaast is de beschikbaarheid afhankelijk van het soort zand en de locatie waar zand wordt gewonnen. Zand is niet overal voorhanden. Dat betekent dat wereldwijd ook veel zand wordt getransporteerd.
Internationaal symposium
Op 18 november 2020 vond het internationale symposium ‘The Future of Sand’ plaats. De Lichtkogel (pdf, 8.6 MB) was organisator, in samenwerking met het Koninklijk Nederlands Geologisch Mijnbouwkundig Genootschap (KNGMG). Tijdens dit symposium is de dialoog gevoerd aan de hand van de 3 oproepen van het UN Environment Programme (UNEP) om tot actie over te gaan ten aanzien van zandtekort, te weten: bewustwording, beschikbaarheid en verantwoorde zandwinning.
De belangrijkste conclusies: we moeten de beschikbaarheid van zand duidelijker in kaart brengen, op een verantwoorde manier zand gaan winnen, zorgvuldiger grondstoffen gebruiken en deze ook slim met elkaar delen. Dit is belangrijk omdat 75% van de infrastructuur die we nodig hebben in 2050 nog gebouwd moet worden, de zeespiegel stijgt en onze ecosystemen kwetsbaar zijn.
Relatie met ecosysteem
Zand is vaak verstrengeld met de rest van het ecosysteem, waardoor de natuurlijke balans verstoord wordt door zandwinning. Door op een verantwoorde wijze zand te winnen kan het ecosysteem in stand blijven. Door bijvoorbeeld zand te winnen uit de uiterwaarden kan het ecosysteem daar zelfs versterkt worden. En soms is er een goede vervanger voor zand. Zo kunnen uit bagger grondstoffen worden gehaald die zand kunnen vervangen.
Het is duidelijk dat we wereldwijd onze eigen zandbak sneller aan het leegscheppen zijn dan dat er zand bij komt. Kortom: laten we slimmer gaan scheppen en bouwen!