Interview Kennis- en Innovatieontwikkeling - Bodemconvenant
“Dankzij de toegekende subsidie maken we kennis echt toepasbaar in de praktijk”
Is grootschalige invoering van actief grondwaterpeilbeheer technisch en financieel uitvoerbaar? En is er draagvlak voor bij de beoogde doelgroepen die het moeten invoeren? Dat zijn de onderzoeksvragen van het project Actief Grondwaterpeilbeheer, een initiatief van het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Het sub-project ‘Behoud en betere benutting van het natuurlijk kapitaal van de stedelijke ondergrond met actief grondwaterpeilbeheer’ is een van de acht gegunde projecten in de eerste ronde van de uitvraag van het Kennis- en Innovatieprogramma.
Ondergelopen kelders en straten die blank staan; de gevolgen van een te hoog grondwaterpeil krijgen dankzij de zichtbaarheid ervan regelmatig alle aandacht. “Maar een te laag grondwaterpeil heeft óók schadelijke gevolgen. Die zijn alleen niet direct voor iedereen te zien”, vertelt Wouter Kooijman, lid van het onderzoeksconsortium dat met het project aan de slag gaat. “Houtrot in houtenheipalen door droogstand bijvoorbeeld. Daar merk je vaak pas na enkele decennia iets van. En dan is het te laat. Dat geldt ook voor andere gevolgen, zoals verzakkingen in het maaiveld die leiden tot schade aan wegen.”
Bron: kcaf
Technische en financiële uitvoerbaarheid
Actief grondwaterpeilbeheer – het reguleren van de grondwaterstand door aan- en afvoer van en naar het oppervlaktewater – voorkomt dus dure herstel- en wegwerkzaamheden. “Het ontbreekt echter aan de aandacht, de technische kennis, de kosten en baten én de juridische randvoorwaarden om deze oplossing te realiseren”, aldus Kooijman. Het gegunde project, dat uit drie fasen bestaat, moet daar verandering in brengen. “Allereerst inventariseren we wat er technisch mogelijk is. Denk bijvoorbeeld aan een drain, een buis met kleine gaatjes, die op het oppervlaktewater is aangesloten, zodat een te laag grondwaterpeil kan worden aangevuld met oppervlaktewater. Dat soort technieken wordt op kleine schaal al toegepast. De resultaten van die projecten onderzoeken we op toepasbaarheid op grote schaal, zowel technisch als financieel.”
Juridische en bestuurlijke haalbaarheid
Het tweede deel van het onderzoek is gericht op consultatie van gemeenten en provincies, waarbij onder meer de juridische- en bestuurlijke aspecten van actief grondwaterpeilbeheer aan de orde komen. Kooijman: “Technisch zijn de oplossingen vaak vrij eenvoudig. In de praktijk is het echter niet altijd duidelijk wie in welke situatie verantwoordelijk is, hoe er samengewerkt kan worden en welke rechten en plichten er gelden. Door in kaart te brengen waar nu de schoen wringt, willen we een concrete bijdrage leveren aan de bestuurlijke haalbaarheid van mogelijke oplossingen. Zodat de oplossing niet alleen op papier te vinden is, maar ook daadwerkelijk kan worden toegepast.” Deze inventarisatieronde vindt plaats via bijeenkomsten met gemeenten en provincies en verschillende diepte-interviews.
In de laatste fase van het onderzoek bundelt het consortium de inzichten in een concreet rapport dat concrete handvatten biedt voor actief grondwaterbeheer in stedelijk gebied.
Vertaling naar de praktijk
Voor de eerste fase van het project was al een budget beschikbaar. “Dankzij de toegekende subsidie kunnen we de tweede fase van het project ook uitvoeren. Dat maakt dat we onze technische bevindingen ook echt relevant en toepasbaar kunnen maken door ze te vertalen naar de praktijk.” Een ander sterk punt van het project is de samenstelling van het consortium, maakt Kooijman duidelijk. “We werken met twee marktpartijen (Fugro GeoServices BV en Wareco), een onderzoeksinstituut (Deltares), een kennis- en netwerkorganisatie (Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek) en met overheden (Waternet, Rijkswaterstaat, Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie). Daarmee hebben we kennis in huis van de praktijk, de wetenschap én het bestuursrechtelijke kader.” De projectgroep verwacht het project in april 2017 af te ronden.