Aandachtspunten nazorgverplichtingen Neproma-terrein
Praktijkvoorbeeld Hieronder staat voor het project Amsterdamseweg in Arnhem aangegeven wat de belangrijkste aandachtspunten waren bij de overdracht van de nazorgverplichtingen. De aandachtspunten zijn per partij aangegeven:
- Bevoegd gezag (gemeente Arnhem)
- Opdrachtnemer (Nazorg Bodem BV)
- Opdrachtgever (Cofiton BV)
- Zorg dat de sanering op juiste wijze uitgevoerd en afgerond wordt.
- Hou het management en de wethouder op de hoogte en laat hen instemmen met de stappen in het proces van de overdracht.
- Houd andere belanghebbende partijen op de hoogte (ook over oudere afspraken met betrekking tot de sanering), bijvoorbeeld VROM, de provincie en Bodem+.
- Heb vertrouwen in de nazorgorganisatie wat betreft de organisatie (statuten, organogram) en financiën (financiële zekerheid). Neem dit mee in de overeenkomst ten behoeve van de overdracht of in de ‘beschikking wijziging tenaamstelling’ (beschikking saneringsplan).
- Zorg dat duidelijk wordt vastgelegd wie bestuursrechtelijk en civielrechtelijk verantwoordelijk is voor de resterende saneringswerkzaamheden en nazorg (in zowel overeenkomst als wijziging tenaamstelling van de beschikking saneringsplan).
- Stel een overeenkomst op voor de overdracht van nazorg en stem deze af met jurist en financieel deskundige.
- Ga goed na in hoeverre je als bevoegd gezag partij bent bij deze overeenkomst. Als je geen partij bent in de overeenkomst, moet alles goed geregeld worden in de ‘beschikking wijziging tenaamstelling’.
- Laat financiële zekerheid en organisatie van nazorgorganisatie nagaan door een financieel deskundige en algemene jurist.
- Financieel deskundige let met name op:
- Is het een onderdeel van een bij ons bekende organisatie?
- Zit de structuur van de BV logisch in elkaar?
- Lopen we niet onnodig financieel risico?
- Juristen letten met name op de volgende aspecten:
- Sluit de opvolgende overeenkomst aan op het convenant van 1999?
- Past de opvolgende overeenkomst binnen het convenant van 1999? (anders moet het convenant van 1999 worden gewijzigd)
- De overeenkomst van 1999 was staatssteunproof. Blijft dat zo met de nieuwe overeenkomst?
- De partijen van de overeenkomst van 1999 blijven ook partij en verlenen op de juiste punten instemming.
- Kloppen de partijen en worden die bij de juiste artikelen benoemd c.q. betrokken (ofwel als directe partij, ofwel voor akkoord ondertekenende cq instemming verlenende partij, ofwel niet als partij)?
- Is wat in privaatrechtelijke sfeer wordt afgesproken niet in strijd met de Wet Bodembescherming en onze rol als bevoegd gezag?
- Biedt de nazorgorganisatie voldoende kwaliteit, continuïteit en financiële zekerheid zodat de sanering en nazorg ook daadwerkelijk uitgevoerd kan worden?
- Risico’s voor overheid (afstemmen met jurist en financieel deskundige):
-
- Loopt overheid (bevoegd gezag en VROM) extra financieel risico door de overdracht? Hoe is het geregeld als de saneringskosten tegenvallen?
- Loopt overheid extra risico op juridisch vlak? Kan men aansprakelijk gesteld worden?
- Aanbesteding:
- Moet de overdracht (Europees/openbaar) worden aanbesteed?
- Hoe verloopt een traject van overdracht van nazorg? Is dat aan te besteden?
- Wat zijn geschikte partijen voor overdracht van nazorg?
- In de overeenkomst van 1999 met Cofiton BV is geregeld dat zij in beheerfase uit het project kan stappen. De sanering is in een beheerfase beland, waarin alleen de grondwatersanering nog loopt.
- Cofiton BV en de gemeente Arnhem zijn gezamenlijk op zoek gegaan naar een nazorgorganisatie die betrouwbaar is en geen winstoogmerk heeft. Daarbij bleek dat er weinig andere bedrijven zijn die ervaring hebben met het overnemen van dergelijke grote bodemsaneringsprojecten;
- Er is nagegaan of het project Europees/openbaar aanbesteden kon worden. Daaruit bleek dat het traject tot het overnemen van een dergelijk complex project ingewikkeld is en langer duurt dan een jaar. Er zijn weinig (non-profit) organisaties die een dergelijk langlopend project willen en kunnen overnemen. Europese aanbesteding bleek niet nodig. Bij een openbare aanbesteding is het de vraag of je vergelijkbare prijzen krijgt en daarbij is er kans dat risico’s vergeten of onderschat worden. Dit brengt weer risicio’s op langere termijn met zich mee. Gebaseerd op deze argumenten heeft Cofiton BV als opdrachtgever, in overleg en met instemming van het bestuur van de gemeente Arnhem, gekozen voor een 1 op 1 aanbestedingstraject met Nazorg Bodem BV.
- De gesprekken tussen de drie partijen verliepen open en eerlijk. Er was sprake van onderling vertrouwen.
- De overeenkomst voor de overdracht is gezamenlijk opgesteld. Vanuit de gemeente Arnhem hebben daar zowel een bodemjurist als een algemene jurist naar gekeken.
- Een financieel deskundige en jurist van de gemeente Arnhem hebben gekeken naar de organisatie van Nazorg Bodem BV en concludeerden:
-
- NazorgBodem BV is een volledige dochter van GMG Holding BV en GMG Holding BV is een 100 % overheids BV. De gemeente Arnhem is aandeelhouder van de GMG Holding BV en heeft vertrouwen in de organisatie.
- De structuur (organogram) van NazorgBodem BV zit goed in elkaar. De statuten zijn bekeken en daaruit blijkt dat NazorgBodem BV een non-profit organisatie is.
- Financieel risico voor de overheid wordt door de overdracht kleiner: het risico van overschrijding van het saneringsbedrag lag in de overeenkomst van 1999 bij de overheid. NazorgBodem BV neemt het hele saneringsproject over inclusief de eventuele risico’s van overschrijding van het saneringsbedrag. De overheid financiert bij de overdracht een deel van de aanbieding van NazorgBodem BV. De aanbieding van NazorgBodem BV zit goed in elkaar en is marktconform. Het bedrag dat door de overheid gefinancierd wordt valt binnen het geraamde saneringsbudget uit 1999 en valt ook binnen de afspraken uit de overeenkomst van toen. Na de overdracht van het project vervalt het financiële risico voor de overheid bij een eventuele overschrijding van het budget: die ligt vanaf de overdracht bij Nazorg Bodem BV.Voor tegenvallende kosten heeft Nazorg Bodem BV een waarborgfonds.
- Als het saneringsbedrag uiteindelijk lager uitvalt, wordt het deel dat ‘over’ is, ingezet voor een ander bodemsaneringsproject van Nazorg Bodem BV. Het komt dus altijd ten goede voor de bodemsanering in Nederland.
- Betrokken partijen onderschrijven nut en noodzaak van de nazorg.
- Betrek het bevoegd gezag zoveel mogelijk in het proces van overdracht van de nazorg. En zorg ervoor dat tenminste:
- De beschreven nazorg activiteiten sluiten goed aan bij saneringsplan en beschikking.
- Een gedetailleerde beschrijving en calculatie van nazorg activiteiten met fall back scenario’s, is uitgangspunt voor een verantwoorde overdracht tussen partijen.
- Bereik voor het opstellen van een calculatie overeenstemming over de hoofdlijn van nazorg activiteiten.
- De afkoop van langdurige nazorg (meer dan 7 jaar) moet bij voorkeur worden gedaan door een ‘niet commerciële partij’ (overheid of stichting).
- Privaatrechtelijke afspraken tussen opdrachtgever, opdrachtnemer, terreineigenaar en terreingebruiker moeten goed worden gedocumenteerd. Afspraken over beheer en toegang van het saneringsterrein worden bij voorkeur middels notariële akte met kettingbeding gemaakt.
- Hoofddoel van Cofiton BV is dat de saneringsverplichtingen van Cofiton BV volledig worden overgenomen door een nazorgorganisatie en dat er geen restrisico’s bij Cofiton BV blijven liggen.
- De inschatting van risico’s en kosten moet reëel zijn en zo mogelijk marktconform. Bij de beoordeling van de stukken heeft zij zich laten adviseren door Arcadis op zowel technisch als juridisch gebied.
- De sanering leidt tot gebruiksbeperkingen van het terrein. Deze gebruiksbeperkingen mogen het opnieuw in ontwikkeling brengen van het perceel niet onnodig belemmeren.
- Het convenant dat Cofiton BV heeft afgesloten moet worden beëindigd. Daarmee wordt Cofiton BV ontheven van zijn saneringsverplichtingen.